Redüktör Nedir Ne İşe Yarar?
Araçlar, insan hayatında önemli yer tutan ve hayatı kolaylaştıran unsurlardır. Araçları kullanırken, bazen detayları ve nasıl çalıştıklarını bilmek hayat kurtarmaktadır. Araçlarda kullanılan her bir parçanın ayrı bir işlevi bulunuyor. Redüktör de bu parçalardan biri olarak dikkat çekiyor. Bu yazımızda redüktör nedir ne işe yarar detaylı şekilde derledik. Redüktör, İngilizce “Reducer” kelimesinden dilimize geçmiştir. Kapalı bir dişli sistem olup, araç için önemli görevleri bulunmaktadır. Mekanik, elektrik ve hidrolik sistemlerde kullanılıyorlar.
Redüktör Nedir?
Mekanik, elektrik, hidrolik sistemlerde kullanılan kapalı dişli sistemine redüktör deniliyor. Halk arasında bilinen adıyla dişli kutudur. Kısaca, dönme hareketinin tork oranını dişliler vasıtasıyla değiştiren dişli sistemidir. Araçlarda yüksek derecede torklar üretmeye yarıyor. Elektrik motorlarının çıkışından düşük beygir gücü ve hız almayı sağlıyor.
Redüktörler genellikle ağır cisimleri hareket ettirmek için aşırı güce ihtiyaç duyulan işlemlerde uygulanıyor. Örneğin; çimento, metal işletme, demir yolu, güç dağıtımı gibi sektörlerde kullanılıyorlar. Vinç, konveyör, mikser, taşıyıcı, değirmen, kırıcıları redüktör bulunan araçlara örnek olarak sayabiliriz.
Redüktör motorlar dişli çark, dişli yatak ve millerden oluşan 3 parçadan oluşuyorlar. Parçaların üretiminde alüminyum, demir ve çelik malzemeler kullanılmaktadır. Motorun uzun ömürlü olması için dişlilerin sürekli yağlı olduğuna dikkat etmelisiniz.
Günümüzde çimento-beton ve otomotiv gibi ağır sanayi kuruluşları, küçük ölçekli üretim yapan fabrikalar, asansörler, robotlar, vinç sistemleri ve otomasyon sistemlerine kadar çok geniş bir yelpazede kullanılıyorlar.
Redüktör Çeşitleri Nelerdir?
Redüktörlerin birbirinden farklı model ve çeşitleri bulunuyor. Her bir çeşidin farklı kullanım alanı bulunuyor. Bu nedenle redüktör seçimi yapılırken günde kaç saat çalışacağı, motor gücü ve hızı, çevrim oranı, tork, verim, ağırlık ve boyut gibi faktörleri göz önünde bulundurmanızda yarar vardır.
Aşama sayısına göre kademeli redüktörler, kullanılan dişli çeşidine göre redüktör çeşitleri bulunuyor. Aşama sayısına göre;
1- Bir kademeli
2- İki kademeli
3- Çok kademeli
Dişli sayısına göre redüktörlerin çeşit sayısı daha fazladır.
1- Düz dişli
2- Sonsuz vidalı
3- Helisel dişli
4- Konik-helisel (ayna mahruti) dişli
5- Hypoid dişli
6- Paralel dişli
7- Planet dişli
8- Spinea
9- Hoya planet
Redüktör Ne İşe Yarar?
Kullanım alanı oldukça geniş olan redüktörlerin birçok görevi bulunuyor. Özellikle vinç, değirmen, kırıcı gibi araçlarda hızı düşürüp, yüksek tork elde etmeye yarıyorlar. Sabit devirli elektrik motorlarında ise değişken devirli bir dönme hareki elde etme adına motorun çıkış şaftına bağlanıyorlar.
Redüktör sistemi araçların milleri arasında devinim sağlayarak güçleri iletiyor. Redüktör küçük hacimde bile büyük çevrim oranını oluşturabiliyor. Sistemin en önemli özelliklerinden birisi 2 farklı eleman dönerken diğer iki eleman arasında devinim yönünden bağımsızlığı sağlıyor.
Redüktörler insan gücünün yetersiz kaldığı alanlarda, hızı ve beygir gücünü azaltıp yüksek tork elde edilerek zamandan tasarruf sağlamaya yarıyorlar. Sıradan motorların zorlanacağı veya başarı oranının az olduğu durumlarda devreye girerek hayatı kolaylaştırıyorlar.
Redüktörlerin Sağladığı Avantajlar Nelerdir?
1- Birbirinden uzak iki elemanı ilişkilendirmeye yarıyorlar.
2- Paralel veya kesişen millerde çeşitli güç ve devir sayılarında değişik çevrim (büyük/küçük) oranları elde etmeye yarıyorlar. Küçük bir hacimde büyük bir çevrim oranı elde edilmesini sağlıyorlar.
3- Çeşitli dönme yönleri elde etmeye yarıyorlar.
3- Kayma söz konusu olmamaktadır.
4- İşletme emniyeti ve kullanım ömrü fazladır.
5- Bakımları kolaydır.
6- Emsal sistemlere göre daha az yer işgal ederler. Bunun yanı sıra daha yüksek verim sağlarlar.
7- Tek bir giriş hızı olmasına rağmen, çeşitli çıkış hızları elde edilmesini sağlıyorlar.
